1. Vì sao kỹ sư trẻ cần có quy trình?
Rất nhiều kỹ sư xây dựng mới ra trường bước vào môi trường làm việc thực tế với tâm thế thiếu định hướng. Khi được giao nhiệm vụ, họ thường lúng túng: “Bắt đầu từ đâu? Làm cái gì trước? Cần kiểm tra bước nào?” Không phải vì họ kém, mà vì họ chưa có quy trình. Một kỹ sư thiếu quy trình sẽ liên tục phải hỏi người hướng dẫn, khiến họ bị đánh giá là phụ thuộc và thiếu chủ động.
Ngược lại, một kỹ sư có quy trình rõ ràng sẽ:
- Biết bắt đầu từ bước nào.
- Biết kiểm tra chất lượng công việc.
- Biết dự đoán rủi ro.
- Làm việc độc lập, ít làm phiền người khác.
- Tạo ấn tượng rất tốt với cấp trên.
Trong mắt nhà tuyển dụng việc làm ngành xây dựng hay trưởng phòng kỹ thuật, một nhân sự chủ động – có hệ thống – có quy trình luôn đáng giá gấp nhiều lần một người chỉ biết chăm chỉ và chờ giao việc tiếp theo.
2. Quy trình là gì? Một kỹ sư trẻ nên hiểu thế nào?
Quy trình không phải thứ quá lớn lao hay phức tạp. Quy trình đơn giản là chuỗi các bước được tối ưu nhất để hoàn thành một loại công việc, dựa trên kinh nghiệm và tiêu chuẩn đã kiểm chứng.
Ví dụ:
- Quy trình tính toán kết cấu cho nhà 5 tầng.
- Quy trình lập bản vẽ MEP cho dự án dân dụng.
- Quy trình khảo sát hiện trường trước thi công.
- Quy trình bóc tách khối lượng cho một hạng mục hoàn thiện.
- Quy trình giúp bạn tránh mất thời gian “nghĩ xem nên làm gì tiếp”.
Bạn chỉ cần mở checklist ra → đi theo từng bước → ra kết quả cuối. Một kỹ sư có quy trình là người có khả năng tái lập chất lượng công việc một cách ổn định, không phụ thuộc vào cảm xúc.
3. Lấy quy trình ở đâu?
Người mới thường băn khoăn: “Làm sao có quy trình khi mình chưa làm thực tế?”
Có 3 nguồn để tạo ra quy trình ban đầu:
(1) Học từ người giỏi nhất
- Đi làm ở đâu, hãy quan sát những người đang làm tốt nhất trong nhóm.
- Họ không nói nhiều, nhưng cách họ làm luôn tối ưu.
- Một kỹ thuật nhỏ của họ đôi khi giúp bạn tiết kiệm cả ngày làm việc.
(2) Từ tiêu chuẩn kỹ thuật và tài liệu nhà sản xuất
Trong xây dựng – nội thất – MEP – kết cấu, rất nhiều quy trình đã được chuẩn hóa.
Bạn có thể tìm trong:
- TCVN
- tiêu chuẩn ACI
- ASCE
- catalogue vật liệu
- tài liệu hướng dẫn phần mềm
Những bộ tiêu chuẩn này chính là “xương sống” cho mọi quy trình.
(3) Tự tổng hợp kinh nghiệm cá nhân
Khi bạn làm 5 lần một công việc, bạn sẽ biết bước nào thừa – bước nào quan trọng.
Quy trình tốt nhất không phải quy trình người khác đưa cho bạn, mà chính là quy trình bạn tự cải tiến dựa trên trải nghiệm của mình.
4. Ví dụ về cách xây dựng một quy trình thực chiến
Đây là ví dụ: Quy trình kiểm tra bản vẽ kết cấu trước khi bàn giao.
Xác nhận đầu vào
– Loại công trình, quy mô, tiêu chuẩn áp dụng.
Kiểm tra mô hình tải trọng
– Tải đứng, tải gió, tải động đất (nếu có).
Kiểm tra tiết diện và cấu tạo
– Dầm, cột, sàn theo từng tầng.
Kiểm tra thép
– Phát hiện chỗ thiếu thép, thép giao nhau sai, không đảm bảo lớp bê tông bảo vệ.
Xuất bản vẽ – Soát lỗi
– Kiểm tra ký hiệu, cao độ, ghi chú, thống nhất ký hiệu.
Bóc tách khối lượng – Đánh giá chéo
– So sánh với bản vẽ kiến trúc và MEP.
Chỉ cần bạn có một quy trình kiểu này, bạn vào công ty là làm được ngay – không cần ai kèm 24/24.
5. Cập nhật xu hướng – kỹ năng sống còn
Nghề xây dựng thay đổi rất nhanh.
Công nghệ mới xuất hiện liên tục:
- Sàn dự ứng lực
- Sàn bóng
- Vật liệu nhẹ
- BIM – Revit
- Công nghệ ván khuôn mới
- Drone khảo sát
- Laser scan 3D
Nếu bạn chỉ biết những thứ học trong trường, bạn sẽ luôn bị tụt lại.
Một kỹ sư giỏi phải luôn cập nhật công nghệ mới, xem các công ty lớn đang làm gì, đọc các bài báo chuyên môn, tham gia hội nhóm nghề.
Khi phỏng vấn, các câu hỏi kiểu:
- “Em có biết sàn bóng không?”
- “Em đã từng mô hình Revit chưa?”
- “Em có nắm tiêu chuẩn mới nhất về bê tông cốt thép không?”
- …là những câu rất phổ biến.
Bạn trả lời “chưa biết” quá nhiều → cơ hội của bạn gần như bằng 0.
6. Mô phỏng trước công việc – bước quan trọng mà sinh viên hay bỏ qua
Muốn làm được việc thật, bạn phải thử làm trước khi đi làm thật.
Cách mô phỏng công việc:
- Tìm bản vẽ trên mạng (rất nhiều).
- Dựng mô hình lại.
- Thử tính toán kết cấu.
- Thử bóc tách khối lượng.
- Thử lập tiến độ.
- Tự bắt lỗi mình cho đến khi bản thân hài lòng.
- Mô phỏng càng nhiều → vào công ty càng tự tin.
- Mô phỏng cũng chính là con đường ngắn nhất để tạo ra quy trình cá nhân.
7. Làm miễn phí – cách nhanh nhất để có kinh nghiệm thật
Đây là chiến lược nhiều kỹ sư trẻ không dám làm, nhưng nó cực kỳ mạnh:
Làm miễn phí cho:
- văn phòng thiết kế
- đội thi công
- chủ thầu nhỏ
- công ty đang cần người hỗ trợ bóc tách
Bạn làm miễn phí → đổi lại:
- Được làm việc thật
- Được người thực tế chỉ dẫn
- Được ký xác nhận kinh nghiệm
- Được học quy trình của họ
Chỉ sau vài tháng, bạn có thể tích lũy 5–10 công trình vào CV.
Khi đó nhà tuyển dụng nhìn vào bạn như người có 3–5 năm kinh nghiệm, dù bạn chỉ mới ra trường.
8. Tư duy tăng tốc: “Lén thời gian” để vượt người khác
Đa số kỹ sư trẻ dành thời gian sau giờ làm để nghỉ ngơi, giải trí.
Đó là điều bình thường.
Nhưng nếu bạn muốn đi nhanh hơn 95% người ngoài kia, bạn cần tư duy khác:
- Trong khi người khác làm 8 tiếng → bạn làm 12–16 tiếng (tự học + mô phỏng).
- Trong khi người khác xem phim → bạn học phần mềm.
- Trong khi người khác nghỉ cuối tuần → bạn làm miễn phí tại công trình.
Chỉ cần 6 tháng làm theo cách này, bạn vượt rất xa những người đi trước cả 2–3 năm.
Không phải vì bạn thiên tài, mà vì bạn tập trung – kiên trì – có quy trình.
9. Hãy chọn đúng người thầy – đúng nguồn học
Trong xây dựng, người thầy thực sự là người biết cách:
- Hệ thống hóa kiến thức
- Biến phức tạp thành đơn giản
- Chỉ rõ quy trình
- Cho bạn được làm
- Không giấu nghề
- Hãy tránh xa những nơi dạy lý thuyết mà không chỉ bạn làm được thật.
- Học đúng người, bạn rút ngắn được hàng năm trời mò mẫm.
10. Kết luận – Quy trình chính là “vũ khí bí mật” của kỹ sư trẻ
Nếu bạn đang là sinh viên – hoặc kỹ sư mới đi làm – hãy nhớ:
- Không có quy trình → dễ bị đánh giá thấp.
- Có quy trình → làm việc độc lập, nhanh, chuẩn.
- Cập nhật xu hướng → không tụt hậu.
- Mô phỏng công việc → làm được thật trước khi đi làm thật.
- Làm miễn phí → đổi lấy kinh nghiệm và cơ hội.
- Tăng tốc bằng kỷ luật → rút ngắn thời gian thành thạo.
Khi bạn làm được những điều trên, hành trình sự nghiệp của bạn sẽ thay đổi hoàn toàn.
